डम्फु कि नाङलो यो हाम्रो तामाङको डम्फु?

डम्फु कि नाङलो यो हाम्रो तामाङको डम्फु?
डम्फु हाम्रो चिनारीसंग जोडिएको बाजा हो । ठेट तामाङ भाषामा यसको नाम डाम्बा हो डम्फु यसको खसकरण भएको नाम हो । गाउं घरतिर आखे, म्हे म्हेहरु अहिले पनि डाम्बा नै भन्ने गर्छन । राउसे स्वभावका तामाङहरुमा यसको छुट्टै महत्व रहेको छ । प्रचीनकालमा पेङदोर्जेले आफ्नो प्रेमिकालाई खुसी बनाउनका लागि कोईरालारुखको घेरामा मृगको छालाले मोडेर ३२ किला ठोकेर डाम्बा बनाएका हुन भन्ने किम्बदन्ती तामाङ समाजमा प्रचलित रहेको छ । त्यसैले हरेक डाम्बामा ३२ किला ठोकेमा मात्र राम्रो स्वर दिन्छ भन्ने मान्यता अहिले पनि रहेको छ । यो त भयो डाम्बाको सानो परिचय यसकै बिषयमा पोष्ट नै लेख्नेछु । यो बसाईमा कुरा गर्न लागेको चाहि अहिलेका तामाङ र सेलो गीतको म्युजिक भिडियोमा डाम्बाको नाममा गरिने नाङलोको बारेमा हो । चन्द्र कुमार दोङ र ईन्दिरा लामा गुरूङ सेलो गीतका चर्चित कलाकारहरु हुन दुबै जना तामाङ पनि हुन । यहां एउटा भिडियो डमा डमा डम डम्फु बज्यो शिर्षकको । गीतको शब्दले चाहि डम्फु बज्यो भनेको छ तर भिडियो नृत्य गर्ने कलाकारहरुले हामतमा चाहि उही डम्फु आकारको नाङलो (हेर्नुस भिडियो) । यो त एउटा उदाहरण मात्र हो । केही अपवादलाई छोडेर हरेक म्युजिक भिडियोमा डम्फुको नाममा उही नाङलोको प्रयोग भैरहेको छ ।म्युजिक भिडियोमा मात्र हैन देश, बिदेशमा हुने हरेक सांस्कृतिक कार्यक्रममा सजिलोको लागि डम्फुको सट्टामा नाङलोको प्रयोग भैरहेको छ । यसरी डम्फुको सट्टामा नाङलो प्रयोगले डम्फुको बारेमा गलत सन्देश जान्छ कि जांदैन ? बिदेशी दर्शक अनि भावी पुस्ताले डम्फु भनेको नाङलो हो भनेर बुझ्दैनन र ?डम्फू तुलानामा नाङलो हलुका, सस्तो पनि भएकोले प्रयोग गरिएका होला भनेर भन्न सकिन्छ तर आजको सानो सजिलोले भोलीको पुस्तामा जाने सन्देश भने नकारात्मक हुन सक्छ । यता पट्टी भने प्रयोकर्ता कलाकार अनि तामाङ समाजको ध्यान सकेको छैन त्यसैले तामाङ् साथीहरु डम्फु भनेर नाङलो प्रयोग नगर्नु होला? भोलिको समयमा डम्फुलाई नाङलो भनेर भन्न जान्छ। तामाङको पहिचानलाई जोगाउनुपर्छ?
साभारः- Bhim Dong Tamang