बिमलाको मेडल,तामाङ जातिको कथा र नेपालको ओल्म्पिक मेडलको सपना

साभारः जनजाति डटनेट
लेख-बिश्लेषण--

बिमला तामाङ

बिमलाको मेडल,तामाङ जातिको कथा र नेपालको ओल्म्पिक मेडलको सपना

(सबै तामाङले पढ्नु होला।प्रतिक्रिया दिनु होला।Share गर्नु होला।लामो भए पनि सबैले पढ्नु होला।महसुस गरौ।)

अरुले भन्दा पनि यी कुराहरु तामाङले बुझ्नु पर्ने छ ।जुन दिन हामीले बुझ्ने छौ कसैले रोक्न सक्ने छैनन हामीलाई र हाम्रा प्रतिभाहरुले हराएर जानु पर्ने बाताबरण हट्ने छ।उचित कदर हुनेछ।समृद्द हुने छ।तामाङ १७ लाख जनसङख्या भएको जाति हो।१०-१२ भोटले जितेर जनता माथि राज गरिने परिपेक्षमा हामीले कुरा बुझे कसै सामु मागिरहनु पर्ने जरुरत नै पर्ने छन वा जातिय रुपमा बिभेद हुने स्थिति हुने छैन।

हाईलाईट

“राज्यले पठाउने बेला त आफ्नो कर्तब्य निर्बाह गर्न सकेन अब उनलाई उचित सम्मान पुरुस्कार दिएर प्रस्याताप गर्नु पर्छ।१९ बर्षिय तामाङले सहि वाताबरण पाए कम्तिमा ३-४ वटा त ओल्म्पिक नै खेल्न सक्छिन मेडल जित्न सक्छिन(ओल्म्पिकमा पनि एसियाई खेलाडीले नै गोल्ड मेडल जितिरहेकी छन तसर्थ त्यति टाढा छैन)। राज्यले अहिले सम्मान गरि त्यसको लागि दिर्धकालिन योजना बनावोस।मिसन ओल्म्पिक २०१६ बनाएर चाहिने सबै किसिमको सेबा दिवोस,६०१ सभासदलाई महिनाको ५० हजार भन्दा बढी दिन सकिने एक जनाले जसले एक अर्का तामाङ(बिधान लामा) बाहेक कसैले नगरेको ओल्म्पिकमा मेडल जितेर नेपालको नाम उचो राख्ने सम्भावना देखाउदा किन लगानी गर्न नसक्ने? राज्य चाहिने सबै किसिमको सुबिधा दिनु पर्छ।२०१६ मा मेडल जित्ने वाताबरण बनाउनु पर्छ।हाम्रोमा पनि प्रतिभा नै नजन्मने होईनन हामीले पो सदुपयोग गर्न सकेनौ कि?”

पुरा लेखः

बिमला जीले मेडल जिते पछि त्यस पछिको घटना क्रम सुनेर निम्म कुराहरु लेख्न मन लाग्यो।

१) हामीले मेडल जित्नु पछाडि बिमला तामाङ ले मेडल जितिन भनेर पोस्ट गरेका थियौ।‘तामाङ’ ले मेडल जित्नु भनेको आफैमा अझ महत्बपुर्ण हुन्छ।हामीले त्यतिकै हालेका होईनौ,पक्कै यसमा कति परिश्रम,बलिदान छ भनेर महसुस गरेर हालेका थियौ।देशले सबै कुरा सजिलो बनाईदिएर प्रतिभावान खेलाडीलाई खेल्न मात्र लगाएर पक्कै मेडल जितेको पक्कै होईन भन्ने पहिले नै आभास थियो।

१.१ मेडल जित्न सक्ने बिमला तामाङ जी(सबैले सम्मान गरौ) ब्यकतिगत खर्च(गुरु र अन्य) मा जानु पर्ने बनाईएछ।बदलामा १ वटा मेडल दिलाईदिएर ईज्जत धानी दिएको खेलमा सरकारी खर्चमा पदाधिकारी भनेर मात्र कति गए अत्तोपत्तो छैन र कुल बजेट कति सकाईयो थाहा छैन(कति करोड भन्दा कम नहोला) तर जसले मेडल जितेर सहभागिताकै ईज्जत धानि दिईन वा सहि प्रोहोत्सान पाएको भए गोल्ड मेडल जित्न सक्थिन त्यस्तो खेलाडी चाँहि आफ्नै खर्चमा जानु पर्ने? यसले के उनीहरु सच्चिकै खेल र खेलाडीको बिकास चाहान्छन भन्नेमा प्रश्न उठाईदिएको छ।अलिकति नि लाज भन्ने कुरा बाँकी छ भने अब त्यस्ता पदाधिकारीले गर्ब गर्नु भन्दा माफी माग्नु पर्छ वा राजिनामा दिनु पर्छ। पहिले उनको खर्च ब्यहोर्ने बेलामा चै गायब अहिले पदक दाबी गर्न चाँहि मिल्छ?यो अर्थमा बिमला जी ले नेपालको लागी पदक जित्नु भयो भन्दा कसरी गतल हुन्छ? त्यस्ता ब्यकतिले पदक दाबी गर्न नैतिकताले दिन्छ? अन्यको यस्तो खराब प्रर्दशनको जिम्मबारी लिदै कति जनाले अब राजिनामा दिन्छन त?बिमला जीको केसमा कस कसल माफी माग्छन त?

१.२ यसरी नै खेलाडी आफैले पैसा हालेर जानु पर्ने स्थिति बनाईए वा रहिरहे अहिले पैसा भएकाहरु सभासद भए भनेर आरोप लगाईएको बेलामा भोलिको दिनमा यस्ता आयोजनाहरुमा खेलाडीरुपमा उधोगपतिहरु बिदा मनाउन जान स्थिति नआउला भन्न सकिदैन।अहिले नै पनि गएका मध्ये पनि ९५% पराजित नै भएको अवस्थामा कसैको जबाफदेयिता पनि नहुने हुदाँ त्यस्तो गरे पनि रोक्न सक्ने केहि देखिदैन।

१.३ कान्तिपुरको समाचार अनुसार उनी कोरिया पुगिसकेर पनि खेल्दै छु कि छैन भनेर नै थाहा थिएन रे।खेलाडीले खेल्ने हो कि राजनिति गर्ने? जाँच दिन गएको मान्छे जाँच दिन पाउछु कि पाउदिन भन्ने थाहा नहुदा कस्तो मानसिक पिडा हुन्छ? राजनिति गरेर त्यस्तो स्थिति ल्याउन देशको हित भन्दा आफ्नो पद र हित मात्र सोच्नेहरु लाई के भन्ने? धेरै मानिस के अब मानसिक रुपमा पनि गरिब हुदै गएका हुन?

२ कोहि कोहि चाँहि तामाङले जितेको होईन नेपालीले जितेको भन्नु पर्छ रे।के अब बिमला तामांङ भन्दा चाँहि अब उनी नेपाली नहुने? उनले आफ्नो जात लुकाउनु पर्ने? केहि तामाङले नराम्रो काम गर्यो भन्दा चाँहि ‘तामाङ’ ले गरेको हो नेपालीहरु त्यस्तो हुदैन भनेर टाढिने जब कोहि तामाङले धेरै त्याग तपस्या गरेर राम्रो गर्छ अनि फेरी उ तामाङ नै होईन भन्ने दोधारे नितिले बिगार्छ।उनी तामाङ हुन र नेपाली पनि हुन।तामाङ भने पछि नेपाली नहुने भन्ने जस्तो दरिद्द सोचले देशको बिकास हुन नसकेको हो।उनी करिब १० बर्ष देखी कराते खेली रहेकी रहेछिन? हाम्रो आरोप होईन तर त्यति नै परिश्रम गरेको मानिस कहाँ पुय्याईएको तर जना प्रतिभा भएर पनि कहि भनसुन गर्न नसक्ने जनजाति पछाडि पर्ने परेको(आफ्नो खर्चमा जानु परेको) यथार्थ हो।होईन भने त्यसलाई ब्यहारमा गलत सबित गरेर देखाउनुस।अबसर दिने बेला चाँहि फेरि जातिबाद ल्याएर र केहि गर्यो भने चाँहि ‘हामी सबै एक’ भनेर होईन।मानिस भए पछि उसको राष्ट्रियता हुन्छ जात हुन्छ।हाम्रो देशमा जातको कुरा बढी उठेको पनि पहिले जातिय रुपमा बिभेद गरिएरै हो।जति आफु माथि परे पछि जात भात को कुरा गर्न हुन्न भनेर आफ्नो दुनो सोध्याउनेहरु मा राष्ट्रियता छ त्यति नै राष्ट्रियता सबै जनजातिमा छ।समस्याको समाधान काठमाडौमा बसेर ‘एकता’ को मिठो कुरा गरेर मात्र हुदैन त्यस्ता मानिसले दिने बेला पनि ब्यवहार मा त्यो कुरा लागु गर्न सके यस्ता कुरा आफै हराउदै जान्छ।म नेपाली हु तर म तामांङ पनि हु।तामाङ भन्दा म नेपाली नहुने होईन। तामाङ ले जित्यो भन्दा पनि खुसी हुन सकौ, सबै जे जस्तो अबस्थामा छन कुनै परिबर्तन बिना सम्मान गर्न सकौ न सबैले अनि पो सच्चिकै राष्ट्रियता हुन्छ? राष्ट्रियताको कुरा गर्दै ‘तामाङले जित्यो रे’ भन्दा चाँहि कम खुसी हुने वा कि तामाङ नभन अनि मात्र मान्छौ भन्नेहरु जातिबादी ,आराष्ट्रिय कि मे जस्तो अवस्थामा छु पहिचान गर्नुस म पहि उतिकै नेपाली हु भन्नेहरु जातिबादी सोच्नुहोला।

३ यसले एउटा तामाङको कथा पनि देखाउछ।गाँउबाट राजधानी आउनु पर्ने अवस्था।अनेक हन्डरसँग लडदै राजधानीमा रहनु स्थापित हुनु पर्ने अवस्था।स्रोतमा आधिकार नहुनु,राम्रो शिक्षा रोजगारी अभाव,आफ्नो भनसुन गर्न मान्छे नहुदा र ठुला भनाउदाँ जतिहरुको जातिबाद(तपाईहरुकै साथीहरु कति जना ठुला भनाउदाँ जातको नातेदारको भनसुनले ठाँउ पाएका छन सम्झनुस) अनि तामाङ लगायतका जनजाति चाँहि अथक परिश्रषम पछि पनि केहि हुन नसके पछि परिबारसँग बिछोड हुदै बिदेशिन बाध्य हुनु पर्ने अवस्था।अनि पछि त्यहि जनजातिहरुले पठाएको रिमिटेन्सले शासन वा राज्य सन्चालन भईरहेको अवस्था।यी कुराहरु आरोप नभई अहिले भई रहेको कुरा हुन।त्यसैले को जातिय राम्ररी बुझ्नु पर्ने कुरा छ।अझ खेलकुद जस्तो जहाँ गरेर देखाउनु पर्छ भनसुनले मात्र हुदैन त्यस्यो ठाँउमा समेत जातिबाद देखिन्छ कोहि कोहि अति प्रतिभावान उछिटिएर आएको भन्दा अरुलाई गर्न दिएको नपाएको कुरा बिबरणहरुले देखाउछ हाम्रो आरोप होईन।अनि यसो नगरौ न कोहिको जातियरुपमा मात्र हालीमुहाली नगरौ भन्दा चाँहि जातिय हुने?

४ सबै राष्ट्रियताको नाम दिदै काम चाँहि आफ्नो दुनो सोध्याउदै गर्दै छन।जुन दिन हाम्रा मुलधारे भनिएको मिडियाले यस्ता कुरालाई स्थान दिनेछ,यसरी सोच्न थाल्नेछ त्यो दिन चाँहि अब चाँहि देशको केहि हुने भयो भयो भनेर सोच्ने दिन आउनेछ।

५ त्यसैले यस्ता राष्ट्रिययाको नाम दिदै आफ्नो जातिको हालि मुहाली गर्नहरुबाट सचेत होउ।कुरा बुझौ।उनीहरुको जातिबादमा परेर वा आफ्नो स्वार्थको लागि कति प्रतिभाबान ‘बिमला तामाङ’ हरुले खेलकुद क्षेत्रबाट नै पलायन गर्न बाध्य बनाईयो होला,कति सङधर्ष गर्दै होलान,बिभेद र भनसुनको शिकार हुदै होलान।उनीहरुले यस्ता ब्यक्तिहरुलाई जातिबादि भएको बिल्ला भिराईदिदै खाली मिठा मिठा कुरा गरौ मात्र भन्दै छन।आफ्नो कुरा आफै बुझ्ने हो,अधिकार भनेको कुरा कसैले टिका लगाई दिएर दक्षिणा दिने कुरा होईन यो आफै मान्छेले जाने बुझे पछि लिने वा माग्ने कुरा हुन।गर्ने सबै मिलेर नै हो तर हामीले पाउनु पर्ने हामीले पाउनु पर्छ जातिय रुपमा बिभेद नगर वा जातिय रुपमा बिभेद भएको अवस्थामा जातिय रुपमा आधिकार पनि पाँउनु पर्छ भन्नु गलत कुरा होईन।जहिले पनि एउटा जाति पछाडि परिरहेको अवस्थामा समस्या त्यस्तो भए पछि समाधान चाँहि अर्को रुपमा खोजेर समस्याको समाधान हुदैन।म नेपाली हु म तामाङ पनि हु।म तामाङ भन्दा कसैले दुख मनाउ गर्नु वा कम नेपाली भएको महसुस गर्नु हुदैन।‘अनेकता मा एकता’ भन्दै सबैलाई आफ्नै जस्तै बनाउने खोज्नु भन्दा भएको सबैले उनीहरु जे जस्तो अवस्थामा छन सम्मान र पहिचान गर्दै ‘एकतामा पनि अनेकता’ हुन सक्छ भननु पर्छ।त्यसले चाँहि सबै पछाडि परिरहेको सबै जाति जातिको बिकास गर्दै देशको बिकास गर्नेछ।सबै कुरा बिर्सेर समस्यालाई पहिचान नगरेर २०० बर्ष सम्म भएको कुरा अब हुन्छ भन्नु आफ्नो दुनो सोध्याउने कुरा मात्र हो।

अत देशले बिमला तामाङ लाई उचित सम्मान गरोस।जुन परिस्थितिबाट गुज्रिएर र परिश्रम गर्दै जुन परिस्थितिमा पदक पाईन त्यसको लागि अझ बिशेष सम्मान होस।कर्तब्य पालना गरोस,सम्बधित ब्यक्तिहरुले आफ्नो भन्दा पनि देशको बारेमा सोचोस, राज्यले पठाउने बेला त आफ्नो कर्तब्य निर्बाह गर्न सकेन अब उनलाई उचित सम्मान पुरुस्कार दिएर प्रस्याताप गर्नु पर्छ।१९ बर्षिय तामाङले कम्तिमा ३-४ वटा त ओल्म्पिक नै खेल्न सक्छिन(ओल्म्पिकमा पनि एसियाई खेलाडीले नै गोल्ड मेडल जितिरहेकी छन तसर्थ त्यति टाढा छैन)। राज्यले अहिले सम्मान गरि त्यसको लागि दिर्धकालिन योजना बनावोस।मिसन ओल्म्पिक २०१६ बनाएर चाहिने सबै किसिमको सेबा दिवोस,६०१ सभासदलाई महिनाको ५० हजार भन्दा बढी दिन सकिने एक जनाले जसले एक अर्का तामाङ बाहेक कसैले नगरेको ओल्म्पिकमा मेडल जितेर नेपालको नाम उचो राख्ने सम्भावना देखाउदा किन लगानी गर्न नसक्ने? राज्य चाहिने सबै किसिमको सुबिधा दिनु पर्छ।२०१६ मा मेडल जित्ने वाताबरण बनाउनु पर्छ।हाम्रोमा पनि प्रतिभा नै नजन्मने होईनन हामीले पो सदुपयोग गर्न सकेनौ कि? टेनिङ गर्ने वतावरण,तलबको ब्यवस्था,राम्रो कोचको ब्यवस्था गरिदिवोस र नेपालको ओल्म्पिकमा गोल्ड मेडल जित्ने सपना साकार पारोस,उनीले आफ्नो प्रतिभाको परिचय दिई सकेकी छिन अब देशले आफ्नो कर्तब्य निभावोस,लाज राखोस, कर्तब्य बोध भए जनजतिहरुले चन्दा उठाएर पुरुस्कार दिनु पर्ने अवस्था नल्याईयोस।)बिमला नेपालकै निधि हुन यसमा कुनै दुई मत छैन।

जय देश।हामी तामाङ।

Posted by तामाङ ह्युल्ला परिवार

सुनसान तामाङ पाख्रिन

(Sunsan Tamang Pakhrin)